Đặng Thùy Trâm sinh ngày 26/11/1942 tại Huế, lớn lên ở Hà Nội trong gia đình trí thức – cha là bác sĩ, mẹ là dược sĩ. Tốt nghiệp Đại học Y Hà Nội năm 1966 và xung phong vào chiến trường Quảng Ngãi, phụ trách bệnh xá Đức Phổ. Ngày 22/6/1970, chị hy sinh khi chưa đầy 28 tuổi trong lúc làm nhiệm vụ tại chiến trường.
Sau khi Đặng Thùy Trâm hy sinh, hai cuốn nhật ký của chị suýt bị tiêu hủy bởi lực lượng quân đội Mỹ, nhưng một nhân viên tình báo Mỹ tên là Fred Whitehurst đã ngăn lại và nói “Đừng đốt cuốn sổ này, vì trong đó đã có lửa rồi. Và lửa thì cháy mãi…”, vì anh đã cảm nhận được “ngọn lửa” trong từng trang viết, đó là ngọn lửa của lòng yêu nước, lý tưởng sống, tình người và nhân ái. Fred Whitehurst sau đó đã giữ gìn nhật ký suốt 35 năm và luôn tìm cách trao trả cho gia đình bác sĩ Thùy Trâm. Đến năm 2005, nhật ký được trao lại cho gia đình chị Thùy Trâm tại Hà Nội.
Nội dung cuốn sách “Nhật ký Đặng Thùy Trâm” được biên tập bởi nhà phê bình Vương Trí Nhàn, chuyển thể từ hai cuốn nhật ký viết tay của liệt sĩ, bác sĩ Đặng Thùy Trâm trong giai đoạn 1968 -1970. Cuốn sách được tái bản năm 2025 (bản gốc phát hành 2005 được xem là một hiện tượng văn học bán hơn 400.000 bản in trong năm đầu tiên, chưa kể bản sao, bản mạng. Từ đó, tác phẩm được dịch ra nhiều ngôn ngữ: Anh, Pháp, Đức, Nhật….) do Nhà xuất bản Hội Nhà Văn phát hành không chỉ là sự tiếp nối những giá trị tinh thần, mà còn là lời nhắc nhở đầy ý nghĩa về lòng dũng cảm, sự hi sinh thầm lặng và vẻ đẹp của lý tưởng sống cao cả.
Trong những trang viết thấm đẫm mồ hôi, nước mắt và cả máu, “Nhật ký Đặng Thùy Trâm” là tiếng nói chân thực của một nữ bác sĩ trẻ giữa chiến trường Đức Phổ khốc liệt những năm 1960 -1970. Cuốn sách không chỉ là tập nhật ký thông thường, mà là một chứng tích sống động về tinh thần yêu nước, lòng quả cảm và nhân ái của một nữ bác sỹ tuổi hai mươi, mang tên Đặng Thùy Trâm.
Đặng Thùy Trâm viết nhật ký trong những năm tháng tuổi trẻ, chị ghi lại từng khoảnh khắc đầy động, những ca cấp cứu giữa đêm, nỗi đau mất mát, sự kiên cường của đồng đội và cả những nỗi niềm riêng tư, sâu kín của một người con gái đang sống và yêu trong thời lửa đạn. Những dòng viết giản dị nhưng giàu sức mạnh đã khiến bao thế hệ độc giả xúc động, thậm chí thay đổi cách họ nhìn về lịch sử, về chiến tranh và về giá trị con người. “Vừa cấp cứu cho anh, nước mắt mình vừa chảy tràn trên mặt…”, những trang viết hiện lên sống động hình ảnh bệnh nhân, sự thiếu thốn và quyết tâm không khuất phục của Thùy Trâm.
Thư viện Tổng hợp tỉnh Quảng Ngãi trân trọng giới thiệu đến độc giả cuốn sách này như một lời tri ân, một ngọn lửa ký ức và cũng là một hành trang tinh thần để mỗi người, đặc biệt là thế hệ trẻ, thấu hiểu hơn về giá trị của hoà bình và những con người đã ngã xuống vì một tương lai tốt đẹp./.
Phòng HC-TH
